Η μόλυνση από ψείρες είναι συχνή σε μικρά παιδιά. Αποτελεσματικές θεραπείες είναι διαθέσιμες, αλλά αποτυχία της θεραπείας μπορεί να συμβεί εάν τα προϊόντα δε χρησιμοποιηθούν σωστά.
Οι γονείς συχνά νιώθουν άβολα να αναζητήσουν συμβουλή ειδικά αν το παιδί έχει ψείρες. Η κατάσταση αυτή, όμως, είναι συχνή και δεν υποδηλώνει έλλειψη υγιεινής. Αντιθέτως, οι ψείρες προτιμούν τα καθαρά κεφάλια.
Όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για τις ψείρες
Οι ψείρες είναι μικρά έντομα, χωρίς φτερά, που το μέγεθός τους είναι ανάλογο με την ηλικία τους και μπορεί να φτάσει στο μέγεθος ενός σπόρου σουσαμιού.
Είναι παράσιτα που είναι δύσκολο να εντοπιστούν καθώς μπορούν να προσαρμοστούν στο χρώμα των μαλλιών, από το χρώμα της άμμου (πυρόξανθο) μέχρι σχεδόν μαύρο. Διαθέτουν 3 ζεύγη ποδιών που τους βοηθούν να προσκολλώνται δυνατά στις τρίχες των μαλλιών.
Η ζωή τους είναι σχετικά μικρή, περίπου 30-50 μέρες. Κατά τη διάρκεια της ζωής τους γεννούν 100-300 αυγά, τα οποία προσκολλούν στην τρίχα με ένα είδος πολύ ισχυρής κόλλας. Τα αυγά (κόνιδες) χρειάζονται περίπου 7-10 μέρες για να εκκολαφθούν και άλλες 12 μέρες για να μετατραπούν σε ενήλικη ψείρα.
Οι ψείρες μετακινούνται σχετικά γρήγορα και εντοπίζονται συνήθως πίσω από τα αυτιά, κατά μήκος της γραμμής των μαλλιών στο μέτωπο και στον αυχένα, αφού οι περιοχές αυτές είναι σκοτεινές και ζεστές.
Η ψείρα δεν μπορεί να πηδήξει, η μετάδοσή της γίνεται μόνο περπατώντας με άμεση επαφή από κεφάλι σε κεφάλι, ή από μολυσμένα ρούχα ή αντικείμενα όπως κασκόλ, καπέλα, σεντόνια, μαξιλάρια, πετσέτες, χτένες, βούρτσες.
Ψείρες και ηλικία
Η μόλυνση με ψείρες απαντάται πιο συχνά σε παιδιά, ειδικά μεταξύ 4-11 ετών, με τα κορίτσια να υποδεικνύουν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης από τα αγόρια.
Μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες φαίνεται να είναι λιγότερο ευαίσθητοι στη μόλυνση. Οι ενήλικες γυναίκες περιστασιακά μολύνονται, αλλά η μόλυνση των ανδρών είναι σπάνια στους ενήλικες άνδρες. Καθώς οι άνδρες χάνουν μαλλιά, το τριχωτό της κεφαλής προσφέρει λιγότερο καταφύγιο στις ψείρες.
Έλεγχος για μόλυνση
Το χτένισμα των βρεγμένων μαλλιών είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος ανίχνευσης από τον έλεγχο του τριχωτού της κεφαλής.
Οι γονείς μπορούν εύκολα να ελέγξουν για μόλυνση με το υγρό χτένισμα των μαλλιών του παιδιού πάνω από ένα κομμάτι λευκού ή ελαφρά χρωματισμένου χαρτιού, χρησιμοποιώντας μια χτένα με λεπτές άκρες (το κενό ανάμεσα στα δόντια να είναι λιγότερο από 0,3mm).
Τα μαλλιά πρέπει να είναι νωπά ή υγρά, ώστε να γίνει η διαδικασία του χτενίσματος ευκολότερη και λιγότερο επίπονη. Επίσης, τα στεγνά μαλλιά μπορούν να προκαλέσουν στατικό ηλεκτρισμό, που απωθεί τις ψείρες από τη χτένα, κάνοντας την ανίχνευση λιγότερο πιθανή. Μετά από κάθε χτένισμα η χτένα πρέπει να σκουπίζεται σε ένα λευκό ύφασμα ή ρούχο.
Τα μαλλιά πρέπει να χτενίζονται ανά ένα τμήμα κάθε φορά. Τα μαλλιά στον αυχένα και πίσω από τα αυτιά, πρέπει να ελέγχονται πολύ καλά. Αυτά τα σημεία προτιμώνται από τις ψείρες γιατί είναι ζεστά και σχετικά προφυλαγμένα.
Ένας τέτοιος έλεγχος πρέπει να γίνεται τακτικά, έστω μια φορά την εβδομάδα, και πιθανόν και πιο συχνά, αν η μόλυνση είναι γνωστό ότι έχει συμβεί σε άλλα παιδιά στο σχολείο ή στην παρέα.
Εάν υπάρχουν ζωντανές ψείρες, κάποιες θα φύγουν με το χτένισμα από το κεφάλι στο χαρτί, όπου θα φαίνονται σαν μικρές μπεζ, μαύρες, γκρίζες ή έγχρωμες κηλίδες. Τα κελύφη απορρίπτονται καθώς η ψείρα μεγαλώνει και φαίνεται κιτρινωπή στην όψη. Τα κόπρανα της ψείρας μπορεί να φαίνονται σαν μικρές μαύρες κηλίδες στα μαξιλάρια ή στους γιακάδες.
Κόνιδες
Κνησμός (Φαγούρα)
Αντίθετα με την κοινή αντίληψη, ο κνησμός δε βιώνεται από οποιονδήποτε έχει μόλυνση από ψείρες. Στην πραγματικότητα μόνο μια στις πέντε περιπτώσεις, εμφανίζονται με κνησμό, καθώς η ανίχνευση συμβαίνει τώρα σε πιο πρώιμο στάδιο από ότι παλαιότερα. Όταν συμβαίνει, ο κνησμός της κεφαλής είναι μια αλλεργική αντίδραση στο τσίμπημα της ψείρας. Η ευαισθητοποίηση δεν ξεκινάει αμέσως αλλά χρειάζονται αρκετές εβδομάδες για να αναπτυχθεί η φαγούρα. Έχει υπολογιστεί ότι χρειάζονται χιλιάδες τσιμπήματα από ψείρες πριν να αναπτυχθεί η φαγούρα.
Η απουσία κνησμού δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει μόλυνση. Σε κάποιον που είχε προηγουμένως μολυνθεί και μολύνεται πάλι ο κνησμός μπορεί να ξεκινήσει σύντομα ξανά.
Αντιμετώπιση
Αν και είναι πιθανό να αποτύχει η θεραπεία, κάτι τέτοιο είναι απίθανο να συμβεί εάν έχει χρησιμοποιηθεί σωστά κάποιο εντομοκτόνο μετά από σύσταση.
1. Μέθοδος υγρού χτενίσματος
Το υγρό χτένισμα χρησιμοποιείται για να απομακρυνθούν οι ψείρες χωρίς τη χρήση χημικών θεραπειών. Η μέθοδος αυτή μπορεί να θεραπεύσει περίπου τις μισές περιπτώσεις στις οποίες εφαρμόζεται .Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου εξαρτάται πολύ από την επαναλαμβανόμενη χρήση μέσα σε ένα δεκαπενθήμερο.
Η διαδικασία είναι η ακόλουθη:
- Πλύντε τα μαλλιά ως συνήθως
- Εφαρμόστε μαλακτικό γενναιόδωρα (αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ψείρες να χάσουν το πιάσιμό τους στην τρίχα)
- Χτενίστε τα μαλλιά αρχικά με μια κανονική χτένα
- Με μια χτένα με πολύ λεπτά δόντια, χτενίστε από τις ρίζες κατά μήκος όλης της τρίχας και μετά από κάθε χτύπημα ελέγξτε τη χτένα για ψείρες και σκουπίστε την. Δουλέψτε μεθοδικά σε όλο το κεφάλι για τουλάχιστον 30 λεπτά.
- Ξεπλύντε τα μαλλιά όπως συνήθως
- Επαναλάβετε κάθε 3 μέρες για τουλάχιστον 2 εβδομάδες
2)Μαλαθείο /περμεθρίνη (paraplus)
Γενικά συνιστάται ότι όλα τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να λαμβάνουν την αγωγή την ίδια χρονική στιγμή, ώστε να αποτραπεί η επαναμόλυνση από άλλο μέλος της οικογένειας. Μια άλλη προσέγγιση είναι να λαμβάνουν αγωγή μόνο αυτοί στους οποίους η μόλυνση έχει επιβεβαιωθεί και να ελέγχονται τα μαλλιά όλων των μελών της οικογένειας σε καθημερινή βάση για μόλυνση.
Χρήση:
Η λοσιόν μαλαθείου πρέπει να τρίβεται απαλά σε στεγνά μαλλιά και πρέπει να λαμβάνεται φροντίδα για να εξασφαλιστεί ότι το κεφάλι καλύπτεται πλήρως. Στη συνέχεια το βρεγμένο κεφάλι χτενίζεται. Η πιο αποτελεσματική μέθοδος εφαρμογής είναι να λαμβάνονται τμήματα των μαλλιών διαδοχικά και μετά να εφαρμόζονται λίγες σταγόνες από την αγωγή απλώνοντας κατά μήκος του τμήματος γύρω από το περιβάλλον κεφάλι και κατά μήκος των μαλλιών.
Μια πετσέτα ή ένα ρούχο μπορεί να τοποθετείται πάνω από τα μάτια και το πρόσωπο για να τα προστατέψει από τη λοσιόν. Όταν εφαρμόζεται το προϊόν ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην περιοχή του αυχένα και πίσω από τα αυτιά όπου συχνά βρίσκονται οι ψείρες. Πιστολάκια ή άλλες θερμές πηγές δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται μαζί καθώς απενεργοποιούνται με τη θερμότητα.
3)Διμεθικόνη, Κυκλομεθικόνη (mfree / paranix)
Υπάρχουν ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα της διμεθικόνης και της κυκλομεθικόνης από μελέτες.
Περιβάλλουν την ψείρα και προκαλούν αφενός ασφυξία και αφετέρου αφυδάτωση των φθειρών του κεφαλιού. Εφαρμόζονται σε στεγνά μαλλιά και είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για άτομα με έκζεμα ή άσθμα καθώς είναι λιγότερο ερεθιστικά για το κεφάλι. Έχουν φυσική επίδραση στις ψείρες και επειδή δεν περιέχει εντομοκτόνο οι ψείρες δε μπορούν να αναπτύξουν ανθεκτικότητα στα συστατικά του.
Χρήση:
Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται σε στεγνά μαλλιά. Όλα τα μαλλιά πρέπει να είναι βρεγμένα από το διάλυμα. Η ποσότητα του διαλύματος που θα χρησιμοποιηθεί είναι ανάλογη με την πυκνότητα και το μάκρος των μαλλιών. Το διάλυμα αφήνεται να δράσει για τουλάχιστον 30 λεπτά. Στη συνέχεια με το ειδικό χτενάκι, το κεφάλι χτενίζεται προσεκτικά για να απομακρυνθούν οι νεκρές, οι ακινητοποιημένες ψείρες και οι κόνιδες. Κάθε τούφα που έχει χτενιστεί πρέπει να στερεώνεται για να μην ακουμπά με τα υπόλοιπα μαλλιά και να συνεχίζεται η διαδικασία με την επόμενη τούφα.. Η χτένα πρέπει να καθαρίζεται μετά από κάθε τούφα, ελαχιστοποιώντας κάθε πιθανή επιμόλυνση.
Πρόληψη
Οι γονείς συχνά ανησυχούν ότι τα παιδιά τους μπορεί να πιάσουν ψείρες και ζητούν προληπτική θεραπεία. Αντιφθειρικά θεραπείας δεν πρέπει να δίνονται προληπτικά, καθώς αυτό μπορεί να επιταχύνει την ανθεκτικότητά τους. Η θεραπεία πρέπει να περιορίζεται μόνο σε προσβεβλημένα κεφάλια.
Υπάρχουν λοσιόν απώθησης των ψειρών που στηρίζονται σε αιθέρια έλαια και άλλους παράγοντες που δημιουργούν ένα φιλμ στα μαλλιά και φτιάχνουν δυσμενές περιβάλλον, που εμποδίζει την προσκόλληση των κονίδων και την εμφάνιση των φθειρών.
Μερικά tips για τα προληπτικά σκευάσματα:
- Τα περισσότερα από αυτά μαλακώνουν τα μαλλιά και διευκολύνουν το χτένισμα.
- Δε χρησιμοποιούμε πιστολάκι για να στεγνώσουν τα μαλλιά, ούτε και τα λούζουμε αλλά τα αφήνουμε να στεγνώσουν με φυσικό τρόπο.
- Ιδιαίτερη προσοχή δίνουμε στα κρυφά σημεία, πίσω από τα αυτιά και στον αυχένα.
- Η διάρκεια δράσης τους ποικίλει από 8 έως 12 ώρες, επομένως μέσα στη μέρα απαιτούνται 2 -3 ψεκασμοί, ιδιαίτερα κατά τις ώρες πριν το σχολείο και πριν τις δραστηριότητες των παιδιών ( παιχνίδι, φροντιστήρια) όπου έρχεται σε επαφή με άλλα παιδιά.
- Καλό είναι μετά τον ψεκασμό να γίνει ελαφρύ μασάζ για να απλωθεί η λοσιόν παντού στις ρίζες των μαλλιών.
